افسردگی فصلی

افسردگی فصلی که گاه با عنوان اختلال عاطفی فصلی شناخته می شود، نوعی از افسردگی است که با تغییر فصول خود را نشان می‌دهد. هر سال تقریباً در یک زمان مشخص شروع می‌شود و پایان می‌یابد.افراد مبتلا به این اختلال اغلب علائمی مانند کمبود انرژی، خستگی و بدخلقی را از پاییز در خود حس می‌کنید که تا ماه‌های زمستان ادامه می‌یابد. معمولا افسردگی فصلی کمتر باعث بروز افسردگی در بهار یا اوایل تابستان می‌شود. این اختلال بیشتر در میان افراد جوان و بخصوص خانم ها رایج تر است.

علایم افسردگی فصلی

مهمترین علایمی را که فرد مبتلا تجربه می کند عبارتند از
• تقریباً هر روز احساس افسردگی می کند.
• علاقه به فعالیت‌‎هایی که زمانی از آن‌ها لذت می برد را از دست می‌دهد.
• کمبود انرژی.
• مشکل در خوابیدن بخصوص خوابیدن بیش از حد.
• تغییراتی در اشتها مخصوصاً میل زیاد به غذاهای سرشار از کربوهیدرات.
• تغییراتی در وزن.
• احساس سستی یا آشفتگی.
• مشکل در تمرکز کردن.
• احساس ناامیدی، بی‌ارزشی یا گناه.
• داشتن افکار مکرر درباره مرگ یا خودکشی.

علل افسردگی فصلی

• تغییر ساعت بیولوژیکی بدن (ریتم شبانه‌روزی): کاهش سطح نور خورشید در پاییز و زمستان ممکن است باعث شروع افسردگی فصلی شود. کاهش نور خورشید ممکن است ساعت داخلی بدن فرد را مختل کرده و منجر به احساس افسردگی شود. به‌همین‌دلیل، افرادی‌که در مناطقی از جهان زندگی می‌کنند که در فصل زمستان شب‌های طولانی‌تری دارند و نور خورشید در منطقه آن‌ها کمتر است، احتمالاً این اختلال را بیشتر تجربه می‌کنند.
• سطح سروتونین مغز: سروتونین، نوعی ماده شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) است که بر خلق‌وخوی تأثیر می‌گذارد، کاهش سطح سروتونین ممکن است در بروز افسردگی فصلی نقش داشته باشد. کاهش نور خورشید می‌تواند باعث افت سروتونین شود که ممکن است باعث افسردگی شود.
• کمبود ویتامین دی: یکی از علت‌های افسردگی، کمبود بعضی از ویتامین‌ها در بدن است. از آنجایی که در فصل‌های سرد سال،‌ افراد کم‌تر در معرض تابش آفتاب قرار دارند، سطح ویتامین دی تولیدشده در بدنشان کاهش پیدا می‌کند و احساس افسردگی خواهند داشت.
• سطح ملاتونین مغز: تغییر فصل می‌تواند تعادل سطح هورمون ملاتونین بدن را که در الگوهای خواب و خلق‌وخو نقش دارد، مختل کند.

مقابله با افسردگی فصلی

سعی کنید رژیم غذایی متعادلی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. چون تغذیه می‌تواند بر رخداد یا بالعکس کنترل افسردگی فصلی تأثیرگذار باشد. اگر رژیم غذایی صحیحی را رعایت نکنید، بدنتان آنچه را برای ایجاد حس خوب نیاز دارد جذب نخواهد کرد. سعی کنید از مواد غذایی مانند میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و غلات استفاده کنید. چون غذا‌های قندی و کربوهیدرات‌ها می‌توانند خلق‌وخوی شما را بدتر کنند و باعث ایجاد حال ناخوشایند شما شوند.
همچنین تلاش کنید در معرض نور بیشتری باشید. با توجه به اینکه در فصل پاییز و زمستان نور کمتری وجود دارد، می‌توانید با بیشتر بیرون رفتن و قرار گرفتن در معرض نور طبیعی، این کمبود دریافت نور را برطرف کنید یا تا حدودی علائم حاصل از کمبود آن را کاهش دهید.
برخورداری از خواب و استراحت کافی می‌تواند در کاهش نشانه‌های افسردگی تأثیرگذار باشد، سعی کنید کیفیت خواب خود را ارتقا دهید. تنظیم خواب به بهبود خلق‌وخوی شما کمک می‌کند. حداقل شش ساعت خواب با کیفیت برای بدن مورد نیاز است. البته ورزش و داشتن فعالیت کافی هم مؤثر واقع خواهد شد، چون می‌تواند شما را از احساس خمودگی و بی‌حوصلگی رها کند و باعث شادابی و انگیزه بیشتر شما شود. در واقع ورزش یکی از بهترین دارو‌ها برای درمان تغییرات خلقی است و حتی ممکن است پس از طی مدت کوتاهی انجام فعالیت‌های منظم ورزشی و به صورت مداوم متوجه تغییرات خلق و خوی شوید.

تعامل و گفتگو با عزیزان می‌تواند به شما کمک کند تا با مشکلات عاطفی مقابله کنید. داوطلب شدن برای انجام کار‌های مختلف، کمک مالی به امور خیریه و انجام کار‌های محبت‌آمیز می‌تواند در کاهش افسردگی بسیار مفید باشد و راهی مؤثر برای بازگرداندن جرقه به زندگی شماست.

به یاد داشته باشید که علائم افسردگی فصلی تا حدودی مشابه مشکلات سلامتی دیگر مثل اختلال دو قطبی، کم‌کاری تیروئید و مواردی دیگر است. به‌همین‌دلیل، برای تشخیص و درمان حتما با پزشک متخصص مشورت نمایید. پزشک ممکن است قبل از تشخیص قطعی افسردگی فصلی، انجام چندین آزمایش و تست را برای رد کردن شرایط مشابه آن توصیه کند.بنابراین هرگز خودسرانه برای تشخیص انواع افسردگی فصلی اقدام نکنید و حتما با پزشک یا روانپزشک در این مورد صحبت کنید.
فراموش نکنید این اختلال مستمر است و هر بار با علائمی متفاوت به سراغ شما می‌آید و می تواند سلامت روان  و بهزیستی روانشناختی فرد را مختل نماید. لذا تشخیص و درمان به موقع می تواند از مشکلات بعدی پیشگیری نماید.

افسردگی فصلی